Kim tiền thảo (Desmodium styracyfolium (Osb) Merr, họ Đậu Fabaceae), là cây mọc hoang ở nước ta, chủ yếu ở các tỉnh phía Bắc. Nó còn có tên là Đồng tiền lông, cây Mắt trâu, ở Trung Quốc còn có tên là Cỏ đồng tiền vàng (Gold Coin Grass), do dạng phiến lá hơi tròn, mặt dưới có phủ một lớp lông màu trắng bạc.

 

Có một câu chuyện được truyền trong dân gian Trung Quốc từ hàng ngàn năm để lý giải cho công dụng của Kim tiền thảo. “Ngày xưa, có một đôi vợ chồng nọ, sống trong một ngôi làng nhỏ hẻo lánh. Một hôm, người chồng thấy đau dữ dội ở vùng dưới mạn sườn. Sau ít ngày thì anh ta qua đời. Quá bất ngờ, người vợ năn nỉ  để có một cuộc khám nghiệm tử thi của chồng. Người ta đã tìm thấy một viên sỏi trong túi mật của anh chồng. Để tìm xem tại sao viên sỏi này lại giết chết chồng mình, cô vợ móc viên sỏi vào một sợi dây và đeo và cổ mình. Một ngày kia, lúc trở về với bó hoa hái được để đặt lên mộ chồng mình, cô nhận thấy viên sỏi đã nhỏ đi một nửa và đang rạn vỡ. Rõ ràng, cô chỉ có mang hoa của cây Cỏ  đồng tiền vàng đi cùng và cỏ đông tiền vàng đã tác động lên viên sỏi đeo ở cổ. Dân làng đã truyền nhau câu chuyện này và phán rằng “chúng tôi đã tìm ra một phương thuốc để trị sỏi trong túi mật”.

 

 Y học cổ truyền ở Trung Quốc đã biết sử dụng Kim tiền thảo từ rất lâu, thường gọi là Kim tiền thảo Quảng Đông.  Kim tiền thảo được sử dụng chủ yếu trong các bài thuốc trị sỏi thận, sỏi tiết niệu và sỏi mật. Sách “Thiên gia diệu phương”, một quyển sách tập hợp hơn 1000 bài thuốc của các Lương y có tiềng của Trung Quốc, có ghi hàng chục bài thuốc chữa sỏi niệu quản, sỏi thận và sỏi mật, đều có Kim tiền thảo là thành phần chủ lực. Các bệnh viện Trung y lớn của Trung Quốc cũng sử dụng một cách rộng rãi các bài thuốc có Kim tiền thảo cho các mục đích điều trị trên.

 

Dược điển Trung quốc (bản tiếng Anh, xuất bản năm 2000), đã đưa vào một chế phẩm có Kim tiền thảo là Lợi đảm bài thạch (Lidan Paishi Tablet), được bào chế dưới dạng viên bao đường hoặc bao film, với các chỉ định điểu trị Sỏi mật, nhiễm trùng đường mật và viêm túi mật. Lợi đảm bài thạch được ghi nhận có tác dụng tăng tiết mật và trục sỏi. Công thức này còn có tác dụng chống viêm, giảm đau. Trong lần xuất bản năm 2010 (bản tiếng Anh), Lợi đảm bài thạch vẫn được ghi trong Dược điển, song được bổ sung thêm về phương pháp kiểm nghiệm sản phẩm. Điều này chứng tỏ Lợi đảm bài thạch là một thuốc có tác dụng tốt, được ghi nhận.

Từ công thức của Dược điển Trung Quốc, kết hợp với kinh nghiệm dân gian và lý luận của y học cổ truyền, Công ty CP Dược Danapha đã bào chế và đưa ra thị trường viên Bài Thạch. Về cơ bản, viên Bài thạch của Danapha có thành phần gần tương tự với Lợi đảm Bài thạch. Tuy nhiên để tăng tác dụng tán sỏi, lượng Kim tiền thảo được tăng lên 4 lần. Các tác giả cũng đã đưa thêm Bạch mao căn, một dược liệu có tình lợi tiểu tốt, dễ tìm, làm tăng lượng nước tiểu, giúp cho việc thải trừ sỏi được đẩy nhanh. Bài thạch có thiên hướng tác dụng trên hệ thống tiết niệu nhiều hơn, có tác dụng chống viêm, giảm đau.

 

Trong sản xuất Bài thạch, Kim tiền thảo là vị thuốc chủ lực, được cung ứng từ các cơ sở trồng trọt chuyên nghiệp, với quy trình tuân theo VietGAP. Trên thực tế, điều này đã cho phép công ty có nguyên liệu ổn định về số lượng, chất lượng được đảm bảo do việc thu hoạch, xử lý tuân theo một quy trình nhất định. Các loại nguyên liệu khác cũng được Danapha tuyển chọn những nhà cung cấp, dựa trên tiêu chí chất lượng và sự ổn định về số lượng.

 

Để đảm bảo chất lượng sản phẩm, coi chất lượng là trách nhiệm của Công ty, là sự bảo chứng cho thương hiệu của mình, Danapha đã đầu tư có chiều sâu và lĩnh vực giám sát và kiểm tra chất lượng. Phương pháp “dấu vân tay” là một phương pháp tiên tiến trong kiểm tra các nguyên liệu là thảo mộc đã được áp dụng. Tại Danapha, một bộ chuẩn của hơn 30 loại dược liệu thường dùng đã được xây dựng. Các nguyên liệu đầu vào đều được đánh giá bằng việc so sánh chúng với các chuẩn, đảm bảo được tính đúng và chất lượng tốt của chúng. Các nguyên liệu trong công thức viên Bài thạch đều được kiểm tra theo phương pháp này.

 

Việc đánh giá chất lượng viên Bài thạch đã được Công ty chú trọng. Đối với một viên thuốc đông dược, thường có rất nhiều loại dược liệu trong thành phần, thông thường có nhiều cấp đánh giá cùng được chấp nhận. Cấp thấp là chỉ đánh giá định tính, tức chỉ xác định sự có mặt của các dược liệu trong viên thuốc. Cao hơn, bên cạnh việc định tính, người ta có thể tiến hành định lượng một thành phần có trong dược liệu điển hình. Danapha đã chọn Hoàng Cầm (Scutellaria baicalensis. Georgi) và Mộc hương (Saussurea  lappa C.B Clarke) là các dược liệu điển hình để xây dựng phương pháp định lượng. Hiện Công ty đang áp dụng phương pháp Sắc ký lỏng hiệu năng cao (HPLC) để định lượng Baicalin trong Hoàng cầm, xác định hàm lượng tinh dầu trong Mộc hương

 

Viên Bài thạch, trước khi tung ra thị trường đã được khảo sát hiệu quả điều trị sỏi tiết niệu trên lâm sàng. Khảo sát này đã được thực hiện tại Bệnh viện YHDT thành phố Đà Nẵng với 50 bệnh nhân, kéo dài trong 6 tháng. Kết quả  cho thấy có 72% số bệnh nhân hết sỏi hoặc kích thước của sỏi đã giảm đáng kể. Sau nhiều năm có mặt trên thị trường, Bài thạch cũng đã thu được sự tín nhiệm của khách hàng.

Sự cẩn trọng trong quá trình sản xuất theo hướng gìn giữ và nâng cao chất lượng sản phẩm, đó là phương châm của Công ty. Trước hết, nó đảm bảo lợi ích cho khách hàng, qua đó, Công ty giữ gìn được thương hiệu của mình.

 

Bài thạch đã được ra đời và luôn được cải tiến với một mong muốn duy nhất là phục vụ ngày một tốt hơn cho Cộng đồng.

 

Đống Việt Thắng