Tư vấn /
Tư vấn dùng thuốc
Thực phẩm chức năng - Lợi hay hại?
Cụm từ “thực phẩm chức năng” đã xuất hiện ở nước ta hơn 20 năm qua. Lúc đầu, nhiều người không biết sản phẩm này dùng để làm gì, mặc dù có loại cũng khá quen.
Theo định nghĩa ở các nước cũng như ở nước ta, trước hết đây là thực phẩm, cũng như thức ăn hằng ngày, có cũng được, không có cũng được, không ảnh hưởng gì nhiều đến cuộc sống. Còn chức năng có nghĩa là thực phẩm mà người ta đề cập đến có tác dụng ít nhiều đến sức khỏe con người; chủ yếu là bổ sung thêm chất vào thức ăn hằng ngày. Cũng có thể, thức ăn này góp phần làm cho nhẹ đi một số triệu chứng do bệnh tật gây ra
Với tính chất trên đây của thực phẩm chức năng, có người lầm tưởng đây là thuốc chữa bệnh, mặc dù nó cũng hỗ trợ phần nào các loại thuốc. Vì vậy, ngành bảo vệ sức khỏe không kể thực phẩm chức năng nằm trong các loại thuốc thiết yếu, càng không thể xem là một loại thuốc chuyên biệt. Vì vậy, cơ quan quản lý công tác bảo vệ sức khỏe ở các nước và nước ta quy định người thầy thuốc tuyệt đối không được ghi thực phẩm chức năng trong đơn cho bệnh nhân.
Thật ra trong nhân dân, bất cứ ở vùng nào của đất nước ta, đều có truyền nhau những kiến thức sơ đẳng về những cây con có tác dụng ít nhiều đối với sức khỏe, điều mà người dân Nam bộ thường bảo nhau ăn loại này “nên thuốc”
Như đọt dây lạc tiên (thường được dân địa phương gọi là nhãn đồng, mà không phải cây nhãn) được xem là giúp cho ngủ được nhanh, chứ không phải là thuốc trị chứng mất ngủ, thứ rau này luộc chín thì ăn cả dĩa cũng không sao. Như trái đu đủ, trong mủ có chất papain, ăn một ít thì dễ tiêu hóa, nên được sử dụng làm chất nhuận trường nhưng không phải là thuốc xổ, nên ăn nhiều cũng không sao
Như vậy, với sự hỗ trợ của các loại thực phẩm có chọn lựa như nói trên, ta có thể bổ sung thêm các chất mà cơ thể chưa có hoặc có chưa đầy đủ. Tất nhiên, việc thêm chất nào vào cơ thể cần được cân nhắc để đảm bảo có sự hài hòa, không làm xáo trộn tình hình cân bằng giữa các chất có trong cơ thể
Vấn đề trên đây tự mỗi người cũng có thể điều chỉnh cho thích hợp nếu có sự tham gia của cán bộ y tế là những người am hiểu việc này hơn ai hết thì việc quản lý sức khỏe sẽ được thực hiện một cách đầy đủ và chu đáo
Điều cần phải chú ý là không bao giờ lạm dụng những thực phẩm này, vì việc sử dụng quá mức các thực phẩm bất cứ loại gì, ngay cả thịt cá ăn thường ngày cũng đều đem đến sự bất ổn trong cơ thể. Trừ trường hợp sinh ra đã có tật bẩm sinh hoặc mang bệnh di truyền, bất cứ người nào thì khi mới lọt lòng cho đến lúc tuổi đã cao, nếu được chăm sóc kỹ lưỡng, ăn uống điều độ, không hút thuốc lá và cũng không uống rượu, kèm theo có tập luyện cơ thể theo chế độ rất thông thường, nếu sống trong môi trường lành mạnh thì có thể không bị bệnh gì, nhất là các bệnh không do vi trùng. Trong lối sống lành mạnh, có chế độ ăn uống căn bằng, đủ dưỡng chất và không sử dụng thái quá bất cứ loại thực phẩm nào thì có thể tránh được các bệnh tật
Thực phẩm chức năng sở dĩ được đề cao là nhằm bổ sung những chất mà chế độ ăn uống thường ngày không cung cấp đủ. Nhưng vì để tránh sử dụng không đúng, gây ảnh hưởng đến cuộc sống của con người, Bộ Y tế nước ta đã quy định rất rõ: thực phẩm chức năng không phải là thuốc chữa bệnh, không thể thay thế thuốc chữa bệnh. Và có nhấn mạnh: những nhà sản xuất thực phẩm chức năng phải ghi rõ trong tờ hướng dẫn cách sử dụng; tên, thành phần, liều lượng, các tác dụng phụ, những trường hợp không được dùng. Việc giới thiệu cũng như việc quảng cáo phải thực hiện một cách chặt chẽ theo các quy định của Nhà nước
Mặc dầu đã có hướng dẫn tỉ mỉ, nhưng thỉnh thoảng vẫn có những trường hợp vi phạm ảnh hưởng đến sức khỏe và tình hình kinh tế của người dân. Cho nên không những cán bộ y tế mà người dân thông thường cũng cần nắm rõ các điều liên quan đến thực phẩm chức năng để tránh những hậu quả đáng tiếc.